بررسی اثر حذف یارانه ی نهاده ها بر الگوی کشت زیربخش زراعتی شهرستان ری

در بخش کشاورزی و در جریان تولید محصولات کشاورزی، نهاده های زیادی مورد استفاده قرار میگیرند. نکته ای که در مورد مصرف نهاده ها باید توجه کرد، درست مصرف کردن و بهینه مصرف کردن نهاده هاست. بنابراین برنامه ریزی و مدیریت در جهت مصرف صحیح منابع بسیار حائز اهمیت است و نیاز به سیاستهای مناسب در این زمینه میباشد. یکی از سیاستهایی که در چند سال اخیر در این زمینه پیشنهاد شده، سیاست هدفمند کردن یارانه هاست. در واقع با اجرای این نوع سیاست، قیمت منابع دستخوش تغییر شده و تغییراتی در مصرف منابع و سطح زیر کشت کشاورزان ایجاد خواهد شد. لذا در این پژوهش درصدد بررسی اثرات حذف یارانه ی نهاده ها بر الگوی کشت محصولات زراعی هستیم و به طور موردی الگوی کشت محصولات زراعی شهرستان ری را مورد بررسی قرار داده ایم. جهت به دست آوردن اطلاعات اولیه تحقیق، از روش تکمیل پرسشنامه استفاده شده و نهایتاً تعداد 105 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفته است. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق، کشاورزانی از شهرستان ری میباشند که در سال زراعی 1389-1388 به کشت و کار مشغول بوده اند. مدل مورد استفاده جهت بررسی سیاست حذف یارانه ی نهاده ها، مدل برنامه ریزی مثبت (pmp) با رهیافت حداکثر آنتروپی (me) میباشد. سیاست حذف یارانه ی نهاده ها طی سه سناریو به صورت زیر طراحی شده است. 1) سیاست حذف یارانه ی کودهای شیمیایی فسفر، ازت و پتاس 2) سیاست حذف یارانه ی نهاده گازوئیل (آزاد شدن قیمت آب و ماشین آلات) 3) سیاست حذف یارانه ی نهاده کودهای شیمیایی و گازوئیل. جهت بررسی سیاستها، کشاورزان تحت مطالعه، بر اساس سطح زیر کشت، به 4 گروه همگن تقسیم شدند. طبق نتایج به دست آمده در قبال سیاست آزاد شدن قیمت کودهای شیمیایی، سطح زیر کشت تمام محصولات در تمام گروهها کاهش یافته است و فقط سطح زیر کشت گندم و گل کلم در گروه سوم به میزان 569/8% و 520/6% و سطح زیر کشت جو در گروه چهارم به میزان 818/0% افزایش پیدا کرده است. همچنین نیز در قبال سیاست اول، میزان استفاده از نهاده ها کم شده و میزان بازده برنامه ای هر یک از گروههای اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب به اندازه 825/4%، 402/5%، 928/8% و 512/1% کاهش یافته است. در اثر سیاست دوم و سوم نیز سطح زیر کشت اکثر محصولات کاسته شده است و فقط گندم و گل گلم در گروه سوم افزایشی در سطح زیر کشت خود داشته اند. همچنین در اثر سیاست دوم و سوم مصرف تمام نهاده ها کاهش پیدا کرده است و از میزان بازده برنامه ای هر یک از گروهها در بین بازه 28تا 32 درصد کاسته شده است.